Celem głównym Krajowego Planu Działań Przeciwko Handlowi Ludźmi jest optymalizacja warunków niezbędnych do skutecznego przeciwdziałania handlowi ludźmi oraz wsparcia i ochrony ofiar tego przestępstwa.
Handel ludźmi jest przestępstwem o skali globalnej i trzecim najbardziej dochodowym nielegalnym biznesem na świecie (po handlu bronią i narkotykami). Istotą przestępstwa jest zniewolenie osoby (lub osób) przy użyciu różnorodnych metod i środków w celu jej (ich) wykorzystania, nawet przy początkowym przyzwoleniu ofiary.
Obywatele polscy najczęściej padają ofiarami handlu ludźmi za granicą, głównie w: krajach Europy Zachodniej (Wielka Brytania, Irlandia, Niemy, Francja, Holandia), jak również w krajach skandynawskich (Dania, Szwecja, Finlandia).
Z danych Prokuratury Krajowej wynika, że to właśnie polscy obywatele stanowią najliczniejszą grupę pokrzywdzonych. W 2021 r. liczba ofiar handlu ludźmi polskiego pochodzenia wynosiła 318 osób, podczas gdy drugie miejsce zajmowali obywatele Mołdawii z liczbą ponad 6 raz mniejszą (50). W 2023 r. liczba ofiar wśród obywateli Polski podwoiła się w stosunku do roku 2021 r. i osiągnęła pułap 680 osób, ponownie znacząco pozostawiając w tyle obywateli drugiej co do liczebności grupy, tym razem Kolumbijczyków, których zarejestrowano 125 przypadków.
W ramach przyjętego w dniu 17 listopada 2021 r. przez Radę Ministrów Krajowego Planu Działań Przeciwko Handlowi Ludźmi na lata 2022-2024, wyodrębnionych zostało VII obszarów działań:
Działanie I – koordynacja działań
Działanie II – działania prewencyjne
Działanie III – wsparcie i ochrona ofiar
W Polsce istnieje skoordynowany system wsparcia i opieki ofiar handlu ludźmi zapewniających specjalistyczną ofertę pomocy i jednolity tryb postępowania w takich przypadkach. Najistotniejszym jego elementem jest zadanie publiczne pn. Prowadzenie Krajowego Centrum InterwencyjnoKonsultacyjnego dla Ofiar Handlu Ludźmi (KCIK) powierzane organizacjom pozarządowym przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Celem KCIK jest zabezpieczenie potrzeb ofiar handlu ludźmi – obywateli polskich, Unii Europejskiej i państw trzecich bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną czy też jakąkolwiek inną cechę prawnie chronioną oraz pomoc osobom zagrożonym procederem.
Zadanie obejmuje:
- prowadzenie całodobowego telefonu zaufania dla ofiar i świadków handlu ludźmi oraz prowadzenie telefonicznego poradnictwa prewencyjnego dla przypadków indywidualnych,
- zapewnienie podstawowych potrzeb życiowych, interwencja kryzysowa oraz pomoc
w reintegracji,
- organizacja i zapewnienie bezpiecznych miejsc zakwaterowania/schronienia dla ofiar handlu
ludźmi,
- konsultacje dla instytucji państwowych i samorządowych w zakresie pracy z ofiarami handlu
ludźmi, w tym dla instytucji/podmiotów świadczących pomoc ofiarom.
Działanie IV – ściganie przestępstwa handlu ludźmi
Działanie V – działania szkoleniowe
Działanie VI – badania dot. handlu ludźmi / ewaluacja działań
Działanie VII – zmiany legislacyjne